Het is weer rond de periode dat de slavernij herdacht wordt. Het zwarte verleden van Nederland waarin wordt herdacht dat de slavernij formeel tot een einde kwam en ook een einde kwam aan de periode dat schepen vol met geknechte mensen over de oceaan van Afrika naar de Nieuwe Wereld werden gebracht om daar per opbod verkocht te worden. Er klinken dan ook stemmen dat Nederland zijn excuses moet maken en dat elke blanke per definitie fout is of fout heeft gezeten. Tot op de dag van vandaag.
Wanneer ik dat lees, of hoor, krijg ik een beetje een meewarig gevoel. Dat mensen die dat zeggen sowieso te kampen hebben met een overdreven slachtoffercomplex en een Calimero, “het is niet eerlijk”, gedragstype. Dan gaan eigenlijk mijn gedachten terug naar Curaçao. Daar speelde dat, in mijn ogen veel minder, en dat terwijl ik daar dichter bij de slavernij was dan ik ooit geweest ben. Het was daar waar de slaven werkten en werden verhandeld, je zou dus verwachten dat juist daar elk stukje geschiedenis de blanke mens zou moeten herinneren aan de verschrikking die ooit heeft plaatsgevonden. Net als dat er hier in elk dorp een monument te vinden is voor de slachtoffers van de tweede wereldoorlog zou je daar op elke straathoek standbeelden verwachten. Opdat wij niet vergeten! Maar het was lastig te vinden, en in de warmte nog lastiger zoeken.
Maar dat wil niet zeggen dat het er niet was. Op een ochtend, na het kijken naar schildpadden, reden we terug naar het vakantiepark maar stopten op de helft bij een landhuis. De Knijp (of Kenepa). Dit landhuis riekt naar vergane glorie. Er zitten geen ruiten in de ramen, de deuren zijn aan het vergaan en de luiken hingen scheef. Maar het was wel een museum waar ik een persoonlijke rondleiding kreeg van een alleraardigste man. Hij toonde mij hoe de slaven ooit woonden, niet in het landhuis maar in kleine hutjes. Vandaar dat je die nu niet meer ziet staan. Ook hoe de slaven muziek maakten, en de geluiden die ze maakten om het werk draaglijker te maken. Nu is dat laatste niet heel veel anders dan de geluiden die ik maak bij het werken, ik kon dat dus wel.
Mijn eigenlijke schok kwam toen hij een speeldoos liet zien. Een apparaat waarmee muziek gemaakt werd voor de feestjes van de bewoners van het huis. En dus de eigenaren van de slaven. Het werkte nog en met een draai aan de hendel kwam er een prachtige symfonie uit zetten. Op dat moment kreeg ik toch de rillingen. Terwijl de slaven zich moesten behelpen met zelfgemaakte trommels, houten stokjes en een soort mislukte snaarinstrumenten stond er hier een vernuftige machine die mooie muziek maakte. Ik stelde mij voor hoe, na een dag hard werken, de slaven zich terug trokken in hun hutjes, in het stro gingen liggen en dan de klanken vanuit de richting van het huis aan hoorden komen drijven. Flarden van gelach van dames en heren die in de prachtigste kleren elkaar de loef af probeerden te steken.
Na een verhaal over een verzetsstrijder, die het eind achttiende eeuw op had genomen tegen de slavenhouders, werd ik vrijgelaten om zelf rond te lopen door het landhuis. Daar kwam een soort tweede klap. Boven, op de krakende zolder van waar ooit eens een slaapkamer zal zijn geweest van de vrouw des huizes, hing een poster met de aankondiging van de afschaffing van de slavernij. Ik weet de exacte tekst niet maar het kwam erop neer dat de koning, in zijn goedheid, had besloten tot afschaffing.
Het was natuurlijk een fijn bericht voor de mensen van toen, wie slaaf was dan in elk geval, maar het deed nogal macaber aan. Vooral als je bedenkt dat we nu in een wereld leven waar in den beginsel iedereen gelijk is, of gelijk zou moeten zijn. Een huidige boodschap zou neerkomen op een brief van je baas hoe fijn het wel niet is dat hij elke maand je salaris overmaakt! Ondanks het feit dat het op Curaçao zoeken is naar het slavernijverleden heb ik het idee dat ik toch een hoop geleerd heb in een vervallen landhuis. Maar mijn grootste mening is dat ondanks dat de nakomelingen van slaven op Curaçao nog altijd wonen op de plek waar het is gebeurt. Op de plek waar hun voorouders gedwongen aan land werden gebracht, verkocht en te werk gesteld zij veel beter omgaan met hun verleden dan de nakomelingen hier. Misschien een les voor hen...