27 november
Oranje Bovenverdieping
“Want zo gaat het tegenwoordig hé? Eens in de paar weken langs een psychiater. Die houdt het boven lekker bij en dan kan je er weer een paar weken tegenaan.” De manier waarop Youp van ‘t Hek praat over een bezoek aan een psycholoog, psychiater of therapeut lokt nu niet uit tot grote bewondering. Laat staan de drang om erheen te gaan. Het wordt door veel mensen nog altijd als een stap te ver gezien. En bovendien beschamend.
Nu kwam ik Youp, spreekwoordelijk, tegen in een andere context. Op de saaie momenten op het werk zet ik graag een luisterboek op. En dan wanneer de podcasts op zijn. Zo heb ik de hele serie van Harry Potter in het Engels en het Nederlands geluisterd. Heb ik colleges gevolgd over Amerikanisme en heb ik dus wakker gelegen van Pet Sematary van Stephen King. En toen twee weken terug groots in het nieuws was dat er een boek over kroonprinses Amalia uitgekomen was bleek dat ik dat ook kon luisteren. En dan wel in de stem van de schrijfster, Claudia de Breij, zelf.
Als een royalist had ik wel interesse in een boek over de jonge prinses. Ik schrijf zelf, in verhalen, over prinsen en keizers. En die worden op bepaalde momenten verstijfd door het besef van macht dat ze bezitten. Hoe zat het met onze aankomende vorstin? Misschien kon ik er wat van leren.
Het boek begint met een persoonlijke noot van Claudia de Breij. Ik ken haar als cabaretière, en zo ziet ze zichzelf ook. Ze is dan ook zwaar verbaasd dat ze door de RijksVoorlichtingsDienst wordt gebeld met de vraag naar het paleis te komen. Terwijl ze zich afvraagt waarom snellen haar gedachten naar haar voorstellingen. Of ze misschien op een gegeven moment de koninklijke familie had beledigd? Maar dan zou Youp van ‘t Hek volgens haar een vaste parkeerplaats moeten hebben.
Uiteindelijk bleek het te gaan over het schrijven van een persoonlijk boekje over de prinses. Dit was ook bij haar vader en grootmoeder gedaan. En een erg traditionele familie houdt tradities graag in stand. Vandaar dat Claudia en Amalia persoonlijke gesprekken zouden houden en soms samen zouden optrekken om een beeld te krijgen. Een achtergrond over de prinses die binnenkort achttien wordt.
Ik kan me de geboorte van Amalia nog herinneren. Toen nog prinses Máxima was naar een ziekenhuis gebracht en de NOS ging de straat op om de meningen te peilen nadat bekend werd dat er een prinsesje was geboren. Het meest hangt mij bij een man die begon te rappen voor de camera en al rijmend verkondigde dat de prinses “ergens in haar blote reet” lag. Misschien grof verwoord, maar technisch niet onjuist. Elke baby ligt rond de geboorte in zijn of haar blote reet. Die met blauw bloed niet uitgezonderd.
Het was in elk geval een stuk meelevender dan een aflevering van Man Bijt Hond in de opmars naar de bevalling. Het licht satirische volksprogramma had besloten een kist samen te stellen met geboortecadeautjes voor de prinses. Wat mij dáárvan weer helder voor de geest staat is een vrouw die een boek over het regime van Videla. De dictator van de Junta die Argentinië in zijn greep hield. En ook het regime waar de grootvader van moederskant van de prinses voor gewerkt heeft.
“Zo kan ze leren over de verschrikkelijke dingen die haar grootvader gedaan heeft.” Zei de vrouw trots. En ik zat me als veertienjarige op te vreten aan de andere kant van de buis. We hadden het hier over geboortecadeautjes! Over dingen voor een baby en deze feeks deed een boek met moordpartijen cadeau? Dit leek, en lijkt, mij typisch zo’n bitch die iets te hard fluistert op een feestje dat de vorig jaar overleden oma een nazihoer was. Of dat gewoon tegen de jarige, eender welke leeftijd, zegt maar dan wel vertelt dat hij niets Duits heeft van zijn opa.
Maar goed, dat is achttien jaar geleden en we weten vrij weinig van het aanstaande professionele postzegelportret, dus er is nu een boekje om een boekje over open te doen. Over haar interesse in paardrijden. Dat ze af en toe achter de bar staat van een strandtent. Haar nogal platte humor, zo zou ze volgens haarzelf als stripper bijklussen en dus een overdaad hebben aan cashgeld. Maar mij verbaasde vooral haar muziekkeuze.
De Breij beklaagt zich op papier dat haar Spotify na in koninklijke handen te zijn geweest nog weken in de war was. Wie denkt dat de prinses van Oranje dol is op opera heeft het mis, want blijkbaar is het vooral après ski! Mild foute deuntjes met een basstintje en vrij simpele teksten. Maar ze is ook een fan van musicals en heeft blijkbaar een zwak voor de musical “The Book of Mormon.”
Zelf ben ik ook wel een fan van deze nogal grove muzikale verhandeling over twee Mormoonse missionarissen die voor zendingswerk naar Uganda worden gestuurd en hun geloof moeten delen met mensen die omkomen van honger, aids en moorddadige krijgsheren. Maar het is niet helemaal geschikt voor iemand van koninklijke bloede!
Aan de andere kant is ze ook maar een mens. En Amalia geeft dan ook aan af en toe hulp te zoeken bij een psychiater. Ze vergelijkt het graag met haar tante die een aantal jaren geleden zichzelf van het leven beroofde. Bovendien heeft ze als iemand die in de halfschaduw van de spotlights staat een ander leven dan leeftijdsgenoten. TikTok, Snapchat en instagram zijn voor haar mijnenvelden in plaats van sociale netwerken. En toch heeft ze die nodig om erbij te horen.
Maar wanneer ze zich daarin begeeft trekt ze meteen ook een vat met problemen open. Eén lek naar een journalist en haar foto’s komen verder dan de paar uitgekozen vrienden. Eén vriend die zich vijand verklaard en ze is haar persoonlijk leven kwijt. Onder al die lagen vernis van het huis van Oranje, de wensen en het denken en de druk van familie en een groot deel van het land. Ik vind het daarom des te bewonderenswaardig dat ze durft toe te geven hulp te zoeken. En ik hoop dat meer mensen die het nodig hebben nu over de schaamte heen durven stappen.
Dat ze net als Hyacinth van Schone Schijn niet alleen durven servies te kopen omdat de koninklijke familie ze gebruikt. Maar ook even, wanneer het nodig is, de bovenverdieping schoon laten vegen.