Soms komen herinneringen die je eigenlijk vergeten was weer terug. Bij mij wel in elk geval. Dingen van een paar dagen terug, een paar weken maar soms ook jaren. Zo komt af en toe de herinnering aan een circus binnen van toen ik nog heel klein was. Misschien was ik zeven, misschien acht. Misschien nog maar zes of vijf.
Ik kende tot die tijd het circus vooral van de Disneyklassieker Dombo. De tekenfilm over een jong olifantje dat wordt gepest met zijn enorme oren. Maar die oren blijken later juist een bonus te zijn omdat ze hem in staat stellen te vliegen en zo de hoofdact te worden van het circus. Maar de film barst ook van de enge en hartverscheurende scènes.
Zo wordt de moeder van Dombo op gegeven moment geketend en apart opgesloten van haar zoontje. De scène waar de ophol geslagen olifant met kettingen en touwen wordt overmeesterd maakte op mij vroeger veel indruk. En dan heb ik het nog niet eens over de psychedelische scène waar Dombo zich dronken drinkt. De dronkenschap begint alleraardigst met lachen om luchtbellen en ongecontroleerd hikken.
Maar daarna gaat het over in een van de vreemdste en, toegegeven, griezeligste nummers in een teken of kinderfilm. Dombo begint visioenen te krijgen van olifanten in allerhande kleuren die willekeurig zichzelf opblazen, van hoofd wisselen of gewoonweg op een intimiderende manier over het scherm wandelen. Begeleid door een onnavolgbaar macaber nummer in hoge en lage tonen.
Nu had het circus waar ik op jonge leeftijd naartoe ging voor zover ik weet geen olifanten. Er waren sowieso geen wilde dieren. Een paardenact en in elk geval aan lama werden aan het publiek getoond terwijl koorddansers en clowns de rest van de voorstelling vervolmaakten. De grap waar ik af en toe nog aan moet denken, en niet meer grappig vind, is een hardhorende clown die zich van de stalmeester moet melden in de piste, uitgesproken als “piayze”.
De clown, vol onbegrip, denkt dat hij zich moet melden in de “mayonaise”. Simpel. Maar voor een zesjarige Dion was het hilarisch. Maar er is nog iets wat ik me weet te herinneren uit de voorstelling. Een goochelact! Een drietal bezemvegers die een rondje maakten rond de “piayze”. Bezems over de schouders, een rollende huisvuilcontainer die volgde en de leider van de groep die de maat aangaf met een snerpend fluitje.
Maar net als de clown categorisch doof was zo liep een van de vegers niet in de pas. Wanneer het fluitje klonk om stil te staan liep deze door. Wanneer hij op commando van het fluitje moest draaien naar links draaide hij rechts. Dit leidde al snel tot ergernis bij de collega’s van de vegers. Dit in zulke mate dat ze de rebelse veger in de rolcontainer tilden en de deksel verzegelden.
De bezems bleken daarna niet voor schoonmaken te zijn. Via gaten aan de zijkant van de container werden de bezemstelen naar binnen gestoken. Dit maakte op mij een verpletterende, of doorborende, indruk. Enkel omdat de man niet in de pas had gelopen werd hij opgesloten en nu doorboord door bezemstelen? Dat de man hevige pijnen leed werd bevestigd door de kreten die uit de container kwamen wanneer een bezem naar binnen werd gestoken.
En dat hij zich verzette was ook duidelijk want soms moesten zijn boze collega’s flink duwen voor een bezemsteel aan de andere kant van de container weer uitstak. Af en toe verzette de man in de container zich door een bezem terug te duwen waarna er snel werd ingegrepen en de daad van verzet in de kiem werd gesmoord. In mijn jonge ogen was het echter geen daad van verzet maar een poging tot overleven! Ik zag hierin dan ook geen goocheltruc, want dat was niet meer dan het toveren van een konijn uit een hoge hoed. Maar dit was een moedwillige moord!
Om mij heen werd gespeculeerd hoe deze “truc” tot stand was gekomen. De algemene consensus was dat er een luik in de vloer zat waar de man zich verstopte. Ik vond hier nogal veel bezwaren aan kleven. Want aan de pijnkreten te horen zat de man nog in de container! En toen ik later, toen het circus weg was, ben gaan kijken op het veld kon ik geen sporen van een luik of gat in de grond ontdekken. Mijn mening was dus heel lang dat de bezemers een doorboorde container met het lijk van hun collega uit de “piayze” hebben gereden toen hun bezems allemaal door de container waren gestoken.
Kortom, dronken olifanten, kettingen en moorden. Ik ben blij dat er steeds minder circussen zijn, want eigenlijk zijn ze angstaanjagend.