Afgelopen weekeinde was ik voor het eerst weer in de Efteling. Een familie-uitje waar mijn twee neefjes, Fedde en Melle, ook bij aanwezig waren. In het park vertoonde de oudste van het stel (Fedde, vijf jaar) interesse in het spookslot. Mijn favoriete attractie die helaas op de nominatie staat om gesloopt te worden.
Het Spookslot, voor wie het niet kent, is een attractie geopend in 1978. Een grauw gebouw met afgebroken torens en rijkversierde zerken in de tuin. Het is een attractie die zich op de kentering van de attractiesferen van de Efteling bevindt. De Efteling hanteerde tot dat moment over het algemeen een doorloopprincipe (Indische Waterlelies is een uitzondering). Als gast kon je langs scènes lopen en daar zelf het verhaal afwachten. Of genieten van de details. In elk geval kon de gast uitmaken hoe lang een attractie duurde. Was hij het zat dan liep hij, of zij, door.
Dit was een tegenstelling tot attracties uit Disneyland, waaronder de Haunted Mansion (geopend 1969). Dit zijn attracties waar de bezoeker plaatsneemt in een karretje. De lengte van de attractie wordt bepaald door de snelheid en lengte van de baan. Maar het Spookslot was dus een vreemde tussenoplossing. Na een wachtrij in het duister van het kasteel, waar je meermaals wordt getrakteerd op demonen, rammelende deuren, geesten en schedels volgt na een verborgen deur een voorstelling.
De voorstelling bestaat uit de “Danse Macabre” een muziekstuk van Saint-Saëns gebaseerd op het gelijknamige gedicht. Het gedicht, en de muziek, gaan over een kerkhof waar de doden tot leven komen en beginnen te dansen. En dit is ongeveer wat er ook gebeurt in het spookslot. Het uitzicht op de binnenplaats wordt verstoord door het duistere verhaal van een heks die is geëxecuteerd en wraak neemt voorbij het graf. Elke keer als een storm over de Maas stuwt worden de lijken van de betrokkenen gedwongen mee te doen in een wilde dans.
De tuinman die de heks verraden heeft hangt met zijn nek aan de kerkklok van het slot en slingert heen en weer. De rechters die de heks zijn mismaakt en kijken toe hoe alles wat dood hoort te zijn tot leven komt. Alles komt tot een einde wanneer de bliksem en een stortbui losbreken. Alleen een viool speelt zijn laatste tonen tot ook die uitdooft.
Nu wordt beweerd dat de nieuwe attractie hetzelfde verhaal gaat volgen en dezelfde muziek zal hebben. Maar het slopen van het slot doet bij mij pijn. Als ik al zei: het was een omslag in het denken van de Efteling. Een getimede voorstelling in plaats van een doorloop-attractie. Dit zette de toon voor de grote attracties die later zouden komen. Fata Morgana, Carnaval Festival, Droomvlucht. Ook dat zijn geen doorloopattracties. Het zijn voorstellingen die bewegend worden getoond. Attracties zoals eigenlijk elk park ze wel heeft, zonder natuurlijk de kwaliteit van de Efteling uit te vlakken.
Ook heeft het spookslot, in mijn ogen, nooit de liefde gekregen die het verdiend had. Het is een attractie die vrij veel ruimte inneemt, maar in het verdomhoekje is geslopen. Men slaat liever af naar de voormalige Pandadroom (Fabula) of loopt door naar de Piranha, Baron of Max en Moritz. Er is geen restaurant of winkel met thema zoals vrijwel elke andere attractie wel heeft. En daarom levert het te weinig op.
Ik had het Fedde daarom gegund om de attractie mee te maken voor die gesloopt zou worden en vervangen door een attractie die “meer past in deze tijd”. Voor de spoken en demonen dus zouden worden gecommercialiseerd. Maar de kleine man waagde zich maar een paar meter in het duister van het vervloekte slot. En mijn pedagogische pogingen om hem de volledige ervaring te bieden werden niet in dank afgenomen. De klepperende deur werd met angst ontvangen, de kreunende geest kreeg geen liefde, maar de schedels in goud gehuld en met draaiende ogen waren dan weer grappig?
Fedde vond het daarna welletjes. Geconfronteerd met het duister voor hem ging hij liever terug naar buiten. Hij bleef doorheen de dag wel vragen naar de attractie en wilde enkel naar binnen wanneer wij een zaklamp mee zouden nemen. Iets wat zijn vader en ik eigenlijk niet van plan waren dus het slot bleef onbezocht. Misschien dat Fedde bij de onthulling van de nieuwe attractie in 2024 (als hij zeven of acht is) een stuk positiever staat tegenover een bezoek. En ik ook, met pijn in mijn hart.