Historisch Vraagstuk

‘Dion, kan jij Demi misschien geïnteresseerd maken in geschiedenis? Ze heeft er totaal geen interesse in, en misschien weet jij wel een manier…’ Mijn tante keek me vragend aan, en ik keek verbijsterd, op zoek naar een antwoord, terug.

Een puber laten interesseren in geschiedenis is hetzelfde als een baby warm maken voor wiskunde, of een hoogbejaarde kennis geven van computers. Een onbegonnen taak. Bovendien; hoe maak je iemand die geen affiniteit heeft met geschiedenis geïnteresseerd in geschiedenis? Het is hetzelfde als kunst. Er zijn mensen die uren naar een schilderij of beeld kunnen staren en het prachtig vinden. Dat kan zich uiten op een hoop manieren.

Het onderwerp. Of misschien de gebruikte techniek. Of het idee dat, wanneer je naar een oud kunstobject kijkt, je in verbinding staat met het verleden. Als je lang genoeg kijkt en ziet hoe de verf op het doek is gekomen, zie je misschien voor je hoe de artiest bezig was in zijn atelier. Kleuren mengen, uitzoeken en daarna het onderwerp op zijn of haar eigen manier tot leven brengen. Of uit een blok marmer een beeld vervaardigen dat lijkt te ademen.

Of muziek. Beter gezegd: muzieksmaak. Vraag aan mij niet de schoonheid te horen in rap of techno. Net als dat ik aan de meeste mensen niet kan uitleggen hoe het samenspel tussen de zang en muziek van Rammstein samenkomt tot iets afstotelijks, maar intrigerend en daarom eigenlijk geniaal.

Ik stelde mezelf dan ook de vraag: waar is mijn interesse in geschiedenis begonnen? Deels heb ik die zelf opgepikt door gebeurtenissen uit het verleden te observeren of onder de indruk te raken. Toen ik nog heel jong was, keken mijn ouders naar de musical Hair. Ik kende geen Engels, ik begreep het verhaal ook niet. Wat mij wel bij is gebleven is de angst in de ogen van een van de hoofdpersonen wanneer die beseft dat hij de oorlog in wordt gestuurd. En dat maakt de daaropvolgende scène van een veld met duizenden en duizenden witte kruisen zo indrukwekkend. Gevolgd door het uitbundige protest bij het Witte Huis. Het enige wat mijn vader toen wist te zeggen op de vraag waarom zoveel doden waren gevallen was: "Omdat Vietnam communistisch wilde worden.”

Daar kon ik als jongen van zes of zeven vrij weinig mee. Communisme zei me niets. Van oorlog kon ik dan wel begrijpen dat het niet leuk was, Ik kon meer met het verhaal van een vrouw die op school kwam vertellen over de tweede wereldoorlog. Hoe ze als klein meisje op de vlucht moest voor krijgsgeweld en alles moest achterlaten. Inclusief haar geliefde en prachtige pop. Toen ze terugkeerde naar haar huis bleek het te zijn geroofd. Door wie? De Duitsers belust op een beetje buit? Geallieerden? Nederlanders? Ze hadden geen briefje achter gelaten. En de vrouw heeft ook nooit meer haar mooie pop teruggevonden.

Mijn opa gaf me een boek uit een Lekturama-reeks. Gebeurtenissen die de wereld schokten. Nu was die titel vrij willekeurig gekozen. Er stond een overzicht in van hoe een zeehaven werkt en waarvan het schokkende aspect mij ontging. Hoe een spin in elkaar zat (een onderwerp dat ik automatisch oversloeg) maar, inderdaad, ook een afbeelding van de Titanic tijdens haar ondergang. De afbeelding was uiteraard stil en bevatte summiere informatie over de ondergang van de oceaanstomer. Toch kon ik de afbeelding bijna horen. Het beeldde de paniek uit van mensen die in de reddingsboten wilden, een schoorsteen die kantelde, stoom dat uit andere schoorstenen blies om de druk af te voeren. Het zette mij op een pad van interesse in de Titanic en later schepen en slagschepen.

Dat is allemaal geschiedenis. En mijn interesse in geschiedenis werd ook nog eens gevoed door een aantal leraren op de basisschool. En dat niet alleen; voor ik verslingerd raakte aan Harry Potter las ik bijna exclusief de historische jeugdromans van Thea Beckman. Maar ik las ook geschiedenisboeken met verhalen, en ook Suske en Wiske reizen geregeld naar het verleden en doen zo kennis maken met de wereld van eeuwen her.

Mijn interesse groeide mee met de onderwerpen. Op school was er zelfs een themaweek waarin onze klas de Romeinen behandelde. Een jaar later kreeg ik van meneer van Houwelingen alles te horen over de tachtigjarige oorlog, de VOC en het rampjaar 1672. In de brugklas werd die tijd nog eens dunnetjes over gedaan en raakte ik in discussie met mijn leraar geschiedenis over een antwoord dat volgens hem fout zou zijn op mijn SO! Ik won en scoorde uiteindelijk een 10.

Waren de overige vakken maar zo gemakkelijk. Die tien voor geschiedenis kon niet op tegen mijn drie voor Frans en vier voor wiskunde. Beide vakken heb ik met hakken over de sloot gehaald.

Dus, helaas, ik heb geen eenduidig antwoord. Hoe maak je iemand geïnteresseerd in geschiedenis? Het verhaal van een pop? Communisme? Goede leraren? Of een combinatie van alles? Aan de andere kant, ik heb nooit interesse in Frans, wiskunde of Duits gehad. Het is misschien ook het besef dat vandaag de geschiedenis van morgen zal zijn. En dat je weet wat ervan overblijft als je weet wat er van vroeger over is gebleven…