Hollywood staakt! Schrijvers en acteurs legden in 2023 massaal het werk neer. Dit was niet de eerste keer dat ze staakten. In 2007 was er al een grote staking die maanden aan hield. De staking van 2007 ging over de betaling van rechten aan schrijvers waarvan het werk via internet werd verspreid. Dit, toen, nieuwe medium werd steeds populairder. Normaal werden films uitgegeven via bekende kanalen.
Eerst werden films in de bioscoop vertoond. Daarna te koop aangeboden op VHS, DVD of blu-ray. Uiteindelijk werden films af en toe op televisie vertoond door zenders die betaalden voor uitzendrechten. Deze bedragen kwamen terecht bij de producer en die zorgde ervoor dat de rechthebbenden betaald kregen.
Maar, hoewel het onlogisch klinkt, viel de internetdistributie buiten de eerder gemaakte afspraken. En om ervoor te zorgen gingen schrijvers en acteurs de straat op om hun gelijk te halen. Hollywood kwam tot stilstand en een gebrek aan nieuwe afleveringen en films zorgden er uiteindelijk voor dat de grote bazen overstag gingen.
In 2023 legden ze het werk neer voor de nieuwe revolutie: de angst voor Kunstmatige Intelligentie. Een paar maanden eerder was Chat-GPT uitgekomen. Een taalmodel welke getraind kon worden en daarna met een paar aanwijzingen een script kon schrijven in dezelfde stijl als dat waarop het getraind was. Ook ik heb het geprobeerd. Na een aantal “zaterdagstukjes” te hebben gevoerd vroeg ik of het een stukje kon schrijven in dezelfde stijl.
Ik kreeg een soort monster van Frankenstein terug. Het leek op mijn schrijven. De zinsopbouw was hetzelfde. De vormgeving was hetzelfde en het taalgebruik kon doorgaan voor mijn werk. Maar het was slechts imitatie. Ik zag dingen die maakten dat het niet klopte. Voorlopig was mijn schrijfwerk nog veilig. Zelfs als ik er niet voor betaald werd.
Maar het was natuurlijk niet alleen de angst van schrijvers die acteurs en andere film medewerkers dwong tot staken. Zelflerende AI kan, met voldoende training, stemmen en gezichten van acteurs nabootsen. In 2024 werd zelfs een AI-tool gelanceerd die muziek kon maken. Met een paar klikken en tikken is het mogelijk om een zanger en een tekst te hebben. Artiesten wereldwijd stonden op hun achterste benen en zagen zich bedreigd in hun broodwinning. Het hek leek van de dam! Denk aan de Paus in zijn windjack. Dat was nog maar het begin!
Maar… is dat wel zo? Betekent AI een revolutie of maakt het een evolutie noodzakelijk? Laten we het verleden doorspitten naar andere revoluties en evoluties. Daarvoor kunnen we heel ver terug gaan. Naar de tijd van jagers en verzamelaars. Mensen verenigden zich in stammen en begonnen in die kleine gemeenschappen met het verdelen van taken. Een deel ging op jacht en raasde achter mammoeten, bizons en ander wild aan. En een ander deel verzamelde zaden, knollen en wat anders eetbaars ze vonden.
De jagers en verzamelaars stierven uit toen de landbouw werd ontdekt en dieren werden “gedomesticeerd”. In plaats van jagen op dieren stonden deze dieren nu in de wei naast een vaste verblijfplaats.
In de Gouden Eeuw maakten schilders in Holland prachtige schilderijen. Namen als Rembrandt, Vermeer en Frans Hals staan in ons geheugen gegrift. In 1826 werd de eerste foto gemaakt. In plaats van een portret werd het vanaf dat moment gemeengoed om een foto te laten maken.
Een van mijn favoriete voorbeelden: eind negentiende eeuw had de stad New York last van een paardenmestcrisis. De enorme hoeveelheid karren getrokken door paarden produceerden bij elkaar vele tonnen aan paardenpoep die de straten vulden. De uitwerpselen konden natuurlijk worden opgevangen of opgeveegd. Maar wat dan? De oplossing was simpel: de aanleg van een enorme opslagplaats waar de mest kon worden bewaard.
Helaas bleek al snel na de oplevering van deze oplossing dat deze onnodig was. De auto begon aan een niet te stuiten opmars. Vooral toen Henry Ford met zijn relatief goedkope wagens de auto ook aan de gewone man wist te slijten was de algemene paardenkoets ten dode opgeschreven. De paarden verdwenen langzaam uit New York en daarmee ook de mestcrisis.
Wat hebben al deze dingen met elkaar gemeen? En daarmee meteen alle dingen die ik niet heb benoemd? Ze bestaan nog! Er zijn dingen veranderd, maar ze zijn niet helemaal verdwenen. Er zijn nog steeds jagers, al doen die het voor de sport of wildbeheer. Er zijn nog steeds wilde knollen en bessen, en die kunnen nog steeds worden geplukt.
Er zijn nog steeds schilders. Sterker: in de jaren sinds het ontstaan van de fotocamera zijn er werkelijk meesterwerken geschilderd. Neem Picasso, Vincent van Gogh en Andy Warhol. En in New York zijn nog steeds paardentaxi’s!
De beroepen zijn niet verdwenen. Ze zijn veranderd. Om werkelijk nog iets te betekenen in die verdwenen branches moet je iets uitzonderlijks hebben. Een zakenplan, of een talent dat het normale overstijgt. Om een ondernemersuitspraak aan te halen: “get good or get out!”
En is intussen het aantal werklozen toegenomen? Nee, er werken momenteel meer mensen dan ooit. De welvaart in de gebieden waar deze revoluties hebben plaatsgevonden (het westen) is hoger dan ooit! Uiteraard is er ook armoede, maar dit is niet het gevolg van nieuwe technologieën, en zeker niet de technologieën die ik heb aangedragen.
AI hoeft dus niet het einde te betekenen van de angsten die nu leven. Er zullen altijd codeurs nodig zijn, zelfs wanneer AI code kan schrijven. Maakt AI een einde aan de zangkunst? Zeker niet. En zelfs niet aan die van acteurs en andere mensen in de filmindustrie. Een menselijke input zal altijd nodig zijn.
Wat het zeker wel betekent is democratisering van deze sectoren. Wanneer iemand een plaatje of een filmpje nodig heeft is die in een paar klikken en commando’s klaar. Pleegt die persoon dan broodroof bij een fotograaf of grafisch ontwerper? Naar mijn mening niet. De gemiddelde persoon gaat niet naar een grafisch ontwerper voor een simpele afbeelding bij een blog. En wie een effect wil hebben voor een youtube-filmpje of iets in die richting gaat geen Hollywood bellen.
Simpel, maar anekdotisch, voorbeeld: ik voerde de muziek-AI een paar van mijn gedichten en liet er nummers van maken. Over de uitkomst valt te discussiëren. Maar heb ik een goede muzikant geld onthouden? Nee, want de gedichten waren al van mij. Geen enkele muzikant was van plan ze in te zingen, en ik was ook niet van plan een muzikant ze te laten zingen. Bovendien heb ik geen verstand van muziek en zou ze nooit zelf op een andere manier tot “leven” hebben kunnen wekken.
Mijn voorlopige conclusie is dan ook dat mensen nu te veel beren op de weg zien. Te veel beren die er niet zijn. Ze onderschatten het aanpasbaar vermogen van de maatschappij en overschatten de gevolgen van AI. En dat zal vooral blijken uit de volgende hoofdstukken…